Dieter Van Uytvanck
2 December 2013
In het NRC van 30 november geeft Gerard Schouw (Tweede Kamerlid voor D66) aan dat minister Plasterk zich door de werkwijze van de AIVD “op nauwe schoentjes loopt, zoals de Belgen zeggen”. Met alle oproer over de nauwe samenwerking tussen de veiligheidsdiensten AIVD en NSA valt daar vast het nodige voor te zeggen.
Er is echter iets aan de hand met de door Schouw geciteerde Belgisch-Vlaamse uitdrukking: als moedertaalspreker komt het me voor dat het voorzetsel “op” nooit in combinatie met “nauwe schoentjes” gebruikt wordt. Dat is natuurlijk zuivere intuïtie en die kan je als wetenschapper niet blind vertrouwen. Gelukkig levert CLARIN-NL een paar handige middelen om hier wat dieper op in te gaan
1. Het Corpus Gesproken Nederlands (CGN)
Hoe wordt er over nauw schoeisel gesproken in Vlaanderen. Een zoekopdracht in het Vlaamse gedeelte van het CGN levert slechts een resultaat:
De regering-Martens raakte eerder – blijkbaar ook al onder invloed van de Amerikanen – in nauwe schoentjes. In het Nederlandse taalgebied zijn, zoals verwacht, geen nauwe schoentjes te vinden.
2. Het Corpus Hedendaags Nederlands
Over naar het geschreven Nederlands dan maar – sinds enige tijd kan je via de CLARIN Service Provider Federation inloggen bij het Corpus Hedendaagse Nederlands bij het INL. Op nauwe schoentjes levert geen enkel resultaat op – noch voor het noorden, noch voor het zuiden van het Nederlandse taalgebied.
In nauwe schoentjes geeft interessant genoeg wel een resultaat voor de Nederlandse taalvariant – een artikel uit het NRC over Vlaamse uitdrukkingen. De cirkel is rond.
Over naar de Vlaamse schoentjes – met maar liefst 233 resultaten komt de in-variant overduidelijk als winnaar uit de bus:
Conclusie
De Vlaming loopt niet op nauwe schoentjes, maar zit/raakt/komt in nauwe schoentjes. Een paar zoekopdrachten met de CLARIN-infrastructuur maken dat heel duidelijk. Het goede nieuws is dat je als onderzoeker of geïnteresseerde krantenlezer geen toegang hoeft te hebben tot de darknets en spionagesystemen van deze wereld. Een internetverbinding (en in sommige gevallen een account bij een universiteit of bij CLARIN) volstaat.