Arjan van Hessen
28 June 2012
Op donderdag 21 juni was er een inspirerende, door de Nederlandse Taalunie georganiseerde bijeenkomst in het Elzenveld in Antwerpen. Er wordt al veel samengewerkt op het gebied van digitalisering, zowel nationaal als tussen Nederland en Vlaanderen. Nederlands-Vlaamse samenwerking gebeurt echter (te) vaak op ad hoc-basis. Doel van de bijeenkomst was dan ook om concrete input te leveren voor een Nederlands-Vlaamse beleidsagenda die zowel bijdraagt aan:
- het realiseren van de nationale ambities ten aanzien van de digitalisering van het gemeenschappelijk erfgoed, als aan
- het implementeren van de doelstellingen van de Digitale Agenda voor Europa.
De werkbijeenkomst werd georganiseerd door een grote groep afgevaardigden van verschillende beleidsorganisaties: DEN, OCW, B&G, RCE, CJSM, EWI, Agentschap Kunsten en Erfgoed, Faro en Packed.
Vragen
De belangrijkste vragen op de bijeenkomst waren:
- Hoe kunnen erfgoedinstellingen – ook de kleine -- meerwaarde creëren met hun digitaal aanbod?
- Hoe kan beheer en behoud van 'born digital' erfgoed structureel worden aangepakt?
- Moeten intellectuele eigendomsregelingen zo aangepast worden dat overheden over meer hefbomen beschikken om digitale materialen beschikbaar te stellen?
- Wat betekent de Europese PSI-Richtlijn inzake het hergebruik van overheidsinformatie voor de wetenschap en voor de bibliotheek-, museum- en archiefsector in Nederland en Vlaanderen?
- Hoe kunnen Nederlanders en Vlamingen gebruik maken van elkaars materiaal, expertise en ervaringen?
Visiestuk
Onder leiding van Marco de Niet en Bart de Mill is de afgelopen weken een zeer leesbaar visiestuk gemaakt waarin de huidige situatie en mogelijke scenario’s voor de nabije toekomst worden beschreven. Na de plenaire opening en presentatie van het visiestuk, werden de ca 50 deelnemers in groepjes verdeeld om te discussiëren over de drie hoofdthema’s: Internationale data-infrastructuur, Open Data en Digitalisering.
CLARIN was goed vertegenwoordigd in de eerste groep. Als introductie van het Infrastructuur-thema gaven Laurents Sesink van DANS en Jef Malliet van Erfgoed.be, een presentatie. Daarna was gelegenheid tot discussie waarmee het tweede deel van de ochtend en het eerste deel van de middag werden gevuld.
De dag werd afgesloten met drie rapportages van de drie subgroepen en een algemene discussie over de meest prangende onderwerpen.
Resultaat
Een van de zaken die duidelijk aan het licht kwam, was dat Vlaanderen door de staatshervorming in België vooralsnog geen vergelijkbare, actieve instituties heeft. Er zijn wel Belgische instituten maar door de regionalisering van bevoegdheden als cultuur en wetenschap is er eigenlijk nood aan een Vlaams regionaal archief, een Vlaamse Digitaal archief en een Vlaamse KB. Voor de digitalisering van cultureel erfgoed en de opslag van digitaal-cultureel erfgoed is dit zorgelijk. Er zijn geen grote e-depots en er is dan ook geen beleid (zoals in Nederland bij NWO) om onderzoeksdata verplicht te bewaren en publiek toegankelijk te maken.
Wij (CLARIN-NL) willen zeer graag samenwerken, maar hoe gaan we de opslag regelen? Curatie is nog wel te doen, maar wat doe je dan als er geen infrastructuur is om het gecureerde resultaat op te slaan? Het moge duidelijk zijn dat Nederlands-Vlaamse samenwerking, hoe gewenst ook, op dit gebied nog duidelijk een uitdaging is!
Zoals hierboven duidelijk gemaakt werd, is het de bedoeling dat de bijeenkomst resulteert in concrete aanbevelingen voor het beleid. Laten we daarom hopen dat er antwoorden komen op bovenstaande vragen want het zou van de zotte zijn als Nederland en Vlaanderen NIET op het gebied van cultureel erfgoed zouden samenwerken. Los van de geschetste problemen was de dag zeer boeiend en kon er volop genetwerkt en gebrainstormd worden!
Arjan