HORIZON-project onderzoekt invloed VS op politiek debat

 PvdA’er Diederik Samsom heeft voor zijn verkiezingsfilmpje gekozen voor een persoonlijke insteek. Hij toont zijn huis, vrouw en kinderen, en vertelt over zijn gehandicapte dochtertje:  “Lopen kan ze al. En aan rekenen en schrijven werken we nu hard.” Een bewuste keuze om de sociale kant van de PvdA te laten zien, maar wel een opvallende. Zijn voorgangers Wouter Bos en Job Cohen hadden immers ook hun gehandicapte broer dan wel vrouw kunnen noemen in hun campagne, maar lieten dit achterwege. Volgens velen is dit een voorbeeld van de veramerikanisering van de Nederlandse politiek.

Cultuurhistorici, informatici en textmining-deskundigen van de Universiteit Utrecht, de Universiteit van Amsterdam en Huygens ING gaan met nieuwe technieken onderzoeken welke invloed de Verenigde Staten hebben op het Nederlandse politieke debat. Hun HORIZON-project ‘E-Humanity Approaches to Reference Cultures: The Emergence of the United States in Public Discourse in the Netherlands, 1890-1990’ heeft deze week twee miljoen euro subsidie toegekend gekregen van NWO.

‘Reference cultures’ verwijst naar het feit dat sommige culturen een dominante rol spelen in de uitwisseling van ideeën, producten en praktijken. Deze culturen dienen als een cultureel model dat geïmiteerd, aangepast of juist verworpen kan worden. Onderzoekers zullen in het HORIZON-project digitale technieken gebruiken om de rol van de VS als ‘referentiecultuur’ te analyseren in Nederlandse debatten over sociale veranderingen en collectieve identiteiten.

De onderzoekers zullen onder meer gebruik maken van het enorme gedigitaliseerde krantenarchief van KB. Textmining-software zal uit vele jaren archief patronen en trends destilleren die vervolgens kunnen worden gekoppeld aan cijfers over economische en maatschappelijke trends, en aan resultaten uit meer traditioneel kwalitatief onderzoek.

Geesteswetenschappers maken relatief weinig gebruik van de nieuwe technieken voor data-analyse. Toch zijn de voordelen groot: het levert niet alleen interessante historische patronen op, maar ook nieuwe onderzoeksvragen. Is de insteek van Samsoms filmpje inderdaad afgekeken van zijn Amerikaanse collega’s? En is het Nederlandse volk tegenwoordig eerder geneigd om zulke Amerikaanse praktijken te accepteren dan vroeger?