CLARINifizierung (hoe worden we lid van de CLARIN-familie?)

CLARINifizierung, oftewel ‘hoe worden we lid van de CLARIN-familie?’ was een terugkerend thema bij de workshop van CLARIN-Duitsland op 27 en 28 juni.

De afronding van het eerste jaar van CLARIN-D vormde voor ruim honderd mensen aanleiding om naar Leipzig te komen. Op de Medienkampus kregen ze een gevarieerd programma voorgeschoteld van democases en presentaties over lopende en geplande curatieprojecten. Een plezierige combinatie van een stevige agenda, uitstekende organisatie, goede catering en zomers weer.

Opvallend was de zichtbaar grote rol van onderzoekers. Die is verankerd in de structuur van CLARIN-D, doordat er zeven werkgroepen zijn gevormd rondom een onderzoeksdiscipline, zoals Duitse filologie, oudheidkunde of taalverwerking. Vorig jaar was voor elke werkgroep een vooraanstaand onderzoeker aangetrokken, die vervolgens een team heeft samengesteld dat bronnen en tools uit die community selecteert voor curatie en opname in CLARIN. Zowel Volker Boehlke van de universiteit Leipzig, die deze werkgroepen begeleidt, als ook Erhard Hinrichs uit Tübingen, als nationale coördinator de tegenhanger van Steven Krauwer, zijn erg enthousiast over het elan en de eerste resultaten van deze werkgroepen. Diverse sprekers uit de digital humanities uitten wensen aan CLARIN: zo moeten tools eenvoudig zijn in gebruik, (maar wel) aanpasbaar voor onderzoekers en liefst ook geschikt voor het onderwijs. En als de tool zelf onderwerp is van gebruikersonderzoek – bijvoorbeeld in een project naar effectieve visualisatie van argumentatiestructuur in teksten – dan moeten die gebruikers bijvoorbeeld op een online-forum ervaringen kunnen delen. 

Discipline-overstijgend is de Legal Help Desk die tijdens de conferentie officieel van start ging. Gehuisvest bij het Institut für Deutsche Sprache wil deze dienst onderzoekers bijvoorbeeld informeren over de zogenoemde “implied licence”: wat mag je doen met informatie die je van internet haalt, of omgekeerd, wat mogen anderen met wat jij daar achterlaat? Ook van algemeen belang is een handboek vol good practices en hulpmiddelen om te begroten wat een bepaalde curatie-inspanning ongeveer kost; de Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften coördineert de oplevering van een eerste versie eind dit jaar. Het publiek attendeerde er onmiddellijk op dat dit niet tot CLARIN-D beperkt zou moeten blijven.

Sowieso was er veel aandacht voor “the extended CLARIN family”. Dit was al zichtbaar aan deelnemers uit landen die deel (willen) uitmaken van de CLARIN-ERIC zoals Denemarken, Nederland, Litouwen en Noorwegen. Het was echter vooral de boodschap van Rüdiger Klein, die namens ALLEA, de federatie van alle Europese academies van wetenschappen, de eerste dag afsloot. Hij riep ons krachtig en – soms wat te – kritisch op tot samenwerking

• met alle geesteswetenschappen en sociale wetenschappen, niet alleen “the usual suspects”;
• met alle andere wetenschappen: zij gebruiken immers ook taal en tekst;
• met andere onderzoeksinfrastructuren: de EU verwacht van de ERIC’s dat ze naar raakvlakken zoeken en een visie ontwikkelen die de duur van de ERIC overstijgt. Zie bijvoorbeeld het verslag van Peter Wittenburg (Max Planck Instituut, Nijmegen) over de internationale conferentie van onderzoeksinfrastructuren in de nieuwsbrief van CLARIN-D.

En tot slot: “Show the general public what digital humanities is!”